وسایل اندازه گیری آلاینده ها
«تجهيزات مورد نياز براي اندازه گيري سر وصدا»
متداول ترين وسيله جهت اندازه گيري صدا، دستگاه صدا سنج SLM و صدا سنج از نوع جمع شونده ISLM مي باشد. آگاهي از نحوه كاليبراسيون، طرز استفاده و گرفتن اطلاعات لازم از دستگاه جهت انتخاب دستگاه مورد نياز امري مهم مي باشد.
جدول شماره 1 راهنما جهت انتخاب دستگاه مي باشد (اطلاعات مذكور توسط كارخانه سازنده ارائه مي گردد)
جدول شماره 1 – راهنماي انتخاب دستگاه
|
نوع اندازه گيري
|
دستگاه اندازه گيري مناسب
|
نتيجه
|
توضيحات
|
|
ميزان تماس فردي با صدا
|
1- دزيمتر صدا
|
دز يا تراز معادل صدا
|
بالاترين دقت براي تعيين ميزان تماس فردي
|
|
2- ISLM
|
تراز معادل صدا
|
اگر كارگر موقعيت ثابت ندارد و در حال گردش است تعيين ميزان تماس فردي مشكل مي باشد مگر اينكه كار را بتوان به فعاليت هاي مشخص تقسيم كرد.
|
|
|
3- SLM
|
dB(A)
|
اگر تراز صدا متغير بود تعيين ميزان تماس ميانگين مشكل مي باشد. فقط زمان هايي مفيد است كه كار را بتوان براحتي به فعاليت هاي معين تقسيم كرد و تراز صدا در تمام وقت ثابت باشد.
|
|
|
ميزان صدايي كه بوسيله منبع توليد مي شود.
|
1- SLM
|
dB (A)
|
اندازه گيري بايد در فاصله 1 تا 3 متري انجام گيرد (نبايد مستقيماً در منبع انجام شود)
|
|
2- ISLM
|
تراز معادل صدا
dB (A)
|
اگر صدا خيلي متغير باشد اين وسيله خيلي مفيد است مي توان تراز معادل صوت را در يك دوره زماني كوتاه اندازه گيري (يك دقيقه) كرد.
|
|
|
بازديد مقدماتي
|
SLM
|
dB(A)
|
تهيه نقشه و ثبت اندازه گيري ها روي آن
|
|
ISLM
|
تراز معادل صدا
dB(A)
|
براي صداهاي خيلي متغير
|
|
|
صداي ضربه اي
|
SLM ضربه اي
|
ماكزيمم تراز فشار صوت بر مبناي شبكه A
|
اندازه گيري ميزان ماكزيمم هر ضربه
|
|
SLM = صداسنج
ISLM = صداسنج از نوع جمع شونده
|
|||
معرفي دستگاه صدا سنج «SLM»
SLM شامل ميكروفن، مدار الكتريكي و نشانگر مي باشد. ميكروفن تغييرات جزئي فشار هوا ناشي از صدا را گرفته و آنها را به پيام هاي الكتريكي تبديل مي كند. اين پيام ها توسط مدار الكتريكي تغيير يافته ودر نهايت بصورت تراز صوتي بر مبناي دسي بل نشان داده مي شود.
SLM تراز فشار صوتي لحظه اي را در يك موقعيت خاص مي دهد.
براي اندازه گيري، صدا سنج را در امتداد بازو در ارتفاع گوش قرار مي دهيم. در بيشتر صدا سنج ها، موقعيت ميكروفون نسبت به منبع صوت چندان مهم نيست. در دستورالعمل دستگاه در مورد چگونگي قرار گرفتن ميكروفون توضيح داده شده است. صدا سنج را بايد قبل و بعد از هر بار استفاده كاليبره كرد. در دستورالعمل دستگاه نحوه كاليبراسيون شرح داده شده است.
در بيشتر صدا سنج ها ميزان صدا در وضعيت پاسخ سريع و كند قابل اندازه گيري است.
ميزان پاسخ دهي، مدت زماني است كه دستگاه قبل از نمايش تراز صوت روي صفحه توانايي محاسبه ميانگين را دارد. (پاسخ دهي كند و تند)
اندازه گيري تراز صوتي محيط كار بايد در وضعيت پاسخ كند انجام گيرد.
صدا سنج نوع دوم براي اندازه گيري در صنعت طراحي شده است. صدا سنج نوع اول در كارهاي مهندسي، آزمايشگاهي و تحقيقاتي بكار مي رود و گران تر و دقيق تر است.
هيچگونه صدا سنجي با دقت كمتر از صدا سنج نوع دوم نبايد جهت اندازه گيري صداي محيط كار بكار رود.
آناليزور يا فيلتر وزني كه در صدا سنج ها موجود است با كليد روشن و خاموش بكار
مي افتد. برخي از صدا سنج هاي نوع دوم فقط در وضعيت (A) اندازه گيري مي كند. بدين معني كه فيلتر آناليزور A دائماً در وضعيت روشن مي باشد.
مي افتد. برخي از صدا سنج هاي نوع دوم فقط در وضعيت (A) اندازه گيري مي كند. بدين معني كه فيلتر آناليزور A دائماً در وضعيت روشن مي باشد.
يك صدا سنج معمولي (SLM) فقط صداي لحظه اي را اندازه گيري مي كند و براي محيط هاي كاري با تراز صداي يكنواخت مناسب مي باشد. اما در محيط هاي كاري با صداي ضربه اي و غير يكنواخت و دوره اي، استفاده از صدا سنج معمولي جهت تعيين ميانگين تماس فردي با صدا در يك شيفت كاري اشتباه مي باشد. دستگاه مناسب در
اين گونه محيط ها دزيمتري صدا مي باشد.
اين گونه محيط ها دزيمتري صدا مي باشد.
«معرفي دستگاه صدا سنج از نوع جمع شونده ISLM»
اين دستگاه شبيه دزيمتر مي باشد و تراز معادل صدا (ISLM) را در يك دوره زماني
اندازه گيري مي كند. اشكال اين دستگاه در اين است كه تماس فردي را مشخص
نمي كند زيرا مثل SLMدستي مي باشد و امكان اتصال به بدن را ندارد.
اندازه گيري مي كند. اشكال اين دستگاه در اين است كه تماس فردي را مشخص
نمي كند زيرا مثل SLMدستي مي باشد و امكان اتصال به بدن را ندارد.
ISLM تراز معادل صدا را در موقعيت خاص اندازه گيري مي كند حتي اگر تراز صدا مرتباً تغيير كند، دستگاه يك عدد بعنوان تراز معادل را نشان مي دهد.
«معرفي دستگاه دزيمتر صدا»
دستگاه دزيمتر صدا، كوچك، سبك و قابل اتصال به فرد مي باشد. (به كمر فرد متصل
مي شود) و ميكروفون آن به يقه در نزديكي گوش متصل مي گردد.
مي شود) و ميكروفون آن به يقه در نزديكي گوش متصل مي گردد.
دزيمتر ميزان تراز صوت را ذخيره كرده و ميانگين مي دهد. در صنايعي كه ميزان صدا در طول زمان كار مختلف مي باشد و همچنين صنايعي كه موقعيت افراد تغيير مي كند مورد استفاده زيادي دارد.
يك دزيمتر به تنظيمات زير نياز دارد:
الف: استاندارد: حد مواجهه براي 8 ساعت در روز و 4 روز در هفته مي باشد.
معيار 90 دي سي بل بر مبناي شبكه Aطبق اكثر استانداردها – 85 دي سي بل براي برخي و 87 دي سي بل بر مبناي استانداردهاي كانادا.
ب – دامنه تغييرات: 3 تا 5 دي سي بل
ج – حد تراز صوتي كه كمتر از آن ميزان را دزيمتر جمع نكند ودر اندازه گيري دخالت ندهد.
با استفاده از دزيمتر در طول شيفت كاري، ميانگين «تماس فردي aبا صدا يا دز صدا براي هر فرد را بدست مي آوريم. اگر يك فرد دز صداي 100% را در يك شيفت دريافت كند به اين معني است كه ميانگين مواجهه با صدا در حد ماكزيمم مي باشد.
براي مثال با مقياس استاندارد 90 دسي بل و تغييرات 3 دسي بل، تماس 8 ساعته با صداي 90 دسي بل را 100% نشان مي دهد.
براي 4 ساعت با صداي 93 دسي بل نيز 100% مي باشد. در صورتيكه 8 ساعت مواجهه با 93 دسي بل، دز صداي معادل 200% مي باشد.
كارخانه سازنده دزيمترها را با استاندارد و دامنه تغييرات خود تنظيم مي نمايد. ما ميتوانيم اين فاكتورها را با استانداردهاي كاربردي و مورد تائيد خود تنظيم نمائيم.
دزيمترهاهمچنينترازمعادلرابمانشانميدهندكهاينميزانميانگين «تماسفردي» باصدادرطولزماناندازهگيريدزيمترميباشدومعادلترازهايصوتيمتغيركهيكشخصدرهماندورهكاريدرتماسبودهميباشد. ثابتشدهاستكهافتشنوائيتحتتأثيرمواجههبامجموعانرژيصوتيميباشد. اگريكشخصدرشيفت 8 ساعتهبامقاديرمختلفصدادرتماسباشد،ترازمعادلمحاسبهميشودكهبرابرباتأثيرصداهايمختلفاست.
کارشناس بهداشت حرفه ای:سجاد زمانی
نظرات شما عزیزان:
